Wanneer op 8 september 1859 beslist wordt de omwalling van Keizer Karel (1542) te slopen en te vervangen door het ontwerp van kapitein Henri Brialmont, zijnde een gordel van acht forten, gemiddeld 7.5 km van de kathedraal, op 4 tot 4,5 km van de nieuwe omwalling, en op 2 kilometer van mekaar, had dit ook zeer grote gevolgen voor Mortsel.
66 percelen eigendom van 11 eigenaars, werden onteigend, en binnen een straal van 585 m mochten geen stenen huizen of muren worden opgetrokken. De gemeente speelde een grote rol in de strijd tegen deze krijgsdienstbaarheden. Pas in 1923 worden deze opgeheven.
Een strijd die duurde tot 1870. Tussen 1860 en 1864 werd er door duizenden burgers en soldaten aan het fort gebouwd. Na de eerste wereldoorlog werd de buitenste fortengordel (1 tot 8) niet langer aangewend voor de verdediging en werd Fort IV omgevormd tot een depot van zware artillerie. Na de tweede wereldoorlog kreeg het een andere logistieke functie.
Met de aanleg van het fort verdwenen ook twee straten, de Groenstraat en de Waesdonckschenvoetweg (voorheen ook wel Leijde van Cantecroij genoemd).
De Fortstraat is naamloos aangeduid op een kaart van 1867, op een andere kaart van 1932 wordt ze Rondweg genoemd. Uit een bouwaanvraag van 1913 vinden we echter ook de naam "Fortstraat". terug.
Soldatencafé "Le Repos" op de hoek van de Fortstraat en de Krijgsbaan,
opgetrokken in hout! Let op de drinkbak voor paarden. Foto vermoedelijk
van het begin van de 20ste eeuw.
(bron : MHK)
In 1873 kreeg Norbertus Spettebrood, conducteur der Artillerie, toestemming om op de hoek van de straat met de Krijgsbaan een huis te bouwen, later de soldatenherberg Café du Répos. Een andere bron vermeldt de opening van het café reeds in 1860.
Hier is het café in hout in abominabele staat!
Opnieuw café Le Repos, maar nu in steen opgetrokken. Zou deze foto
uit de jaren 30-40 dateren?
(bron : MHK)
Aan de andere kant van de Fortstraat, op de hoek met de Lodewijk Dosfellei, was vroeger café Cantecroy, dat zich voornamelijk tot militairen richtte. Grappig waren de halfdronken opmerkingen die voorbijgangers kregen van rekruten die hun afzwaaien vierden op het terras van dit café. Bij het verdwijnen van de militairen uit Fort IV, speelde de cafébaas een belangrijk deel van zijn klandizie kwijt. Een herziene versie als café "Windows" bracht geen aarde aan de dijk.
In de jaren 1990 heeft het buurtcomité in dit café tweemaal een barbecue georganiseerd, en éénmaal een nieuwjaarsdrink. Thans (2007) wordt hier restaurant "Den Anvers" uitgebaat.
Interesse in de geschiedenis van de buurt? Ik heb er een boekje over geschreven. Hier te bestellen!
laatst gewijzigd op 02/11/23 door Jan Verhelst